Od 1 czerwca działa Rejestr zastrzeżeń numerów PESEL. Oznacza to, że różnego rodzaju instytucje będą w obowiązku weryfikować jego aktualny status. Temat ten jest więc jak najbardziej na czasie i to idealna okazja, aby przypomnieć i wyjaśnić o co w tym wszystkim chodzi. Tym bardziej, że nowe przepisy dotyczą także operatorów komórkowych, w tym FM MOBILE. W jakim stopniu? Spieszymy z wyjaśnieniem…
Na początku warto przypomnieć od czego to wszystko się rozpoczęło. Był to koniec roku 2023, a dokładniej 17 listopada – wówczas zyskaliśmy możliwość zastrzeżenia swojego numeru PESEL w urzędach gminy, placówkach bankowych i pocztowych oraz przez stronę internetową obywatel.gov.pl. Z kolei 4 stycznia 2024 opcja ta pojawiła się w aplikacji mObywatel i właśnie to działanie znacząco ułatwiło cały ten proces. Dzięki temu dziś wystarczy tylko chwila, aby zaznaczyć tą jedną konkretną opcję za pomocą swojego telefonu.
PESEL – jedyny taki numer
Pełne rozwinięcie tej nazwy to numer identyfikacyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności. Istnieje już ponad pół wieku, a jego inicjatorem jest Andrzej Targowski – osoba, którą śmiało można nazwać pionierem informatyki stosowanej w Polsce. Te 11 cyfr określa datę naszego urodzenia, oznaczenie płci wraz z cyfrą kontrolną służącą do weryfikacji jego poprawności. Numer jest przyznawany z urzędu, a więc automatycznie przez urząd stanu cywilnego przy sporządzaniu aktu urodzenia dziecka na terytorium naszego kraju. Co ważne PESEL jest z nami przez całe życie (z drobnymi wyjątkami) w odróżnieniu np. od numeru i serii dowodu osobistego, który ważny jest przez 10 lat. Nie zmienia to faktu, że jeśli PESEL wraz ze wspomnianym numerem i serią dowodu osobistego dostanie się w niepowołane ręce możemy mieć kłopoty. Nieupoważnione osoby, które wejdą w jego posiadanie mogą znacznie łatwiej ukraść nam tożsamość niż w przypadku innych danych. Konsekwencją może być np. wzięta pożyczka lub inne zobowiązanie pieniężne, które będzie nas obciążać. W przypadku operatorów komórkowych istniało zagrożenie wykorzystania tych danych w celu pozyskania karty SIM (SIM SWAPPING). Mając na uwadze tego typu zagrożenia, a także dbając o Wasze bezpieczeństwo w FM MOBILE już od dawna korzystamy ze sprawdzonych procedur i wysokich standardów weryfikacji klientów. W związku z koniecznością sprawdzenia numeru PESEL w rejestrze podczas składania zamówienia na duplikat karty SIM, wynikającego z przepisów prawa oraz wysokiego priorytetu, jakim jest również weryfikacja osoby składającej takie zamówienie, od dnia 1 czerwca zrobicie to za pośrednictwem BOK pod numerem 727 900 900. W przypadku zagubienia lub kradzieży telefonu możliwość włączenia blokady kradzieżowej pozostaje bez zmian.
Co daje zastrzeżenie PESEL?
Przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa, na które pozwala wprowadzone rozwiązanie systemowe jakim jest wpisanie numeru PESEL do Rejestru zastrzeżeń numerów PESEL. Jego głównym celem jest zapobieganie negatywnym konsekwencjom nieuprawnionego wykorzystania danych osobowych osób, które dokonają zastrzeżenia numeru PESEL. Co to oznacza w praktyce? Nikt nie będzie mógł wykorzystać zastrzeżonego numeru PESEL. Co więcej, zostaniemy powiadomieni o tym, że został on zweryfikowany, za pomocą informacji przesyłanej przez mObywatela. Otrzymamy dokładną informacje o tym, kto i kiedy sprawdził go w rejestrze.
Dlatego warto zastrzec swój numer PESEL. Znacząco spada ryzyko wzięcia pożyczki, kredytu, czy też innych zobowiązań finansowych. Nikt nie wypłaci gotówki za nas w placówce banku, czy też na poczcie. Nikt nie wyrobi duplikatu karty SIM w naszym imieniu, a co z tym idzie w parze nie otrzyma dostępu do naszego numeru, który jest istotny np. w czasie weryfikacji dwuetapowej. Co więcej jeśli padniemy ofiarą takiego oszustwa, to w przypadku, gdy nasz numer PESEL będzie zastrzeżony zostaniemy zwolnieni z odpowiedzialności jakie ono za sobą niesie oraz nie będziemy musieli już udowadniać naszej niewinności – wszystko będzie widoczne w rejestrze.
Jak to działa?
Niezwykle prosto – skupimy się na zastrzeżeniu przez mObywatela, ponieważ jest to wręcz banalne. Wystarczy, że włączycie aplikację, wybierzecie moduł „Zastrzeż PESEL” na panelu głównym i aktywujecie funkcję używając „czekboksa”. Ot cała filozofia. Jak pisaliśmy powyżej, w mObywatelu będziemy mogli także otrzymać informacje „kto sprawdzał Twój PESEL” oraz sprawdzić historię w zakładce „Twoje zmiany”. Wszystko zobaczycie tutaj. Macie więc pełną kontrolę i wiedzę na temat tego, kto i kiedy weryfikował status Waszego numeru identyfikacyjnego.
Jest to niezwykle wygodne i wymaga od nas naprawdę niewiele. To dlatego od momentu wprowadzenia zastrzeżenia numeru PESEL i uruchomienia rejestru zrobiło to już niemal 3,5 miliona naszych rodaków. My również namawiamy, aby to zrobić.
Zresztą mObywatel to nie tylko zastrzeżenie numeru PESEL, ale także szereg różnych przydatnych funkcji, które są stale rozwijane – co widać w naszym wpisie dotyczącym aplikacji oraz jej wersji 2.0. Aplikacja jest bardzo popularna – nic w tym dziwnego, pozwala na zgromadzenie potrzebnych i przydatnych informacji w jednym miejscu. Co ważne wszystkie one są szyfrowane i nie są przechowywane w systemie, a w specjalnym „kontenerze” danych. Aktywując aplikację otrzymujemy certyfikat Ministerstwa Cyfryzacji, który sprawdza autentyczność i integralność danych z państwowymi systemami. Ponadto dwuetapowa weryfikacja tożsamości poprzez profil zaufany, e-Dowód lub bankowość elektroniczną to obecnie najlepsza praktyka zachowania bezpieczeństwa. Dodatkowo ustawimy logowanie przez biometrie oraz PIN lub obowiązkowe hasło, co jeszcze bardziej zwiększa bezpieczeństwo.
Zapomniałem hasła – czy to koniec?
Może zdarzyć się, że zapomnimy ustawionego PINu lub hasła do mObywatela. Czy w takim przypadku aplikacja będzie dla nas bezużyteczna? Na szczęście nie. Istnieje możliwość jego zresetowania – oczywiście proces jest odpowiednio zabezpieczony. Jak to wygląda w praktyce? Posłużymy się instrukcją opublikowaną przez mObywatelGOV:
- Na ekranie logowania do aplikacji wybierz Nie pamiętam hasła, następnie Aktywuj ponownie.
- Ustaw nowe, trudne do odgadnięcia hasło (minimum 8 znaków, znak specjalny, mała i duża litera, cyfra).
- Dodaj pierwszy dokument (najczęściej będzie to mDowód).
- Potwierdź swoją tożsamość (profilem zaufanym, bankowością elektroniczną lub e-dowodem).
Istnieje również możliwość zablokowania aplikacji w przypadku kradzieży lub zagubienia telefonu na którym jest ona zainstalowana. W tym celu należy uruchomić ją na innym urządzeniu. Ponowna aktywacja mObywatela sprawia, że automatycznie przestaje ona działać na dotychczasowym telefonie. Jednak nie zawsze jest to możliwe dlatego mamy drugą opcję – dzwonimy pod numer 422535474 –jest to infolinia dla użytkowników aplikacji. Dzięki kontaktowi z konsultantem możemy zdalnie zablokować aplikację. Wówczas przestaje ona wyświetlać jakiekolwiek dane i dokumenty, dlatego nieupoważniona osoba nie będzie mogła ich wykorzystać, nawet w przypadku złamania wszystkich zabezpieczeń telefonu.
Krótkie podsumowanie
Zastrzeżenie swojego numeru PESEL to same korzyści:
- Ograniczymy negatywne sutki kradzieży tożsamości
- Poczujemy się bezpieczniej dzięki zwiększeniu ochrony przed nieuprawnionym zaciągnięciem zobowiązań finansowych
- Uniemożliwimy nieuprawnione wyrobienie duplikatu karty SIM
- Zmniejszymy ewentualne straty finansowe
Zrobimy to w aplikacji mObywatel używając „czekboksa”. W przypadku zagubienia bądź kradzieży telefonu zablokujemy aplikację:
- uruchamiając ją na innym urządzeniu
- dzwoniąc na infolinię pod numer 422535474
Pamiętajcie bezpieczeństwo danych zawsze było i będzie ważnym tematem. W dobie powszechnej cyfryzacji tym bardziej zyskuje ono na znaczeniu. Bądźcie uważni i bezpieczni.
